ÇÖPTE SERVET YATIYOR!
11 Mart 2020
Her yıl bir servet düzeyinde potansiyel ham maddeyi çöp ile birlikte gömmekte, müteakiben bu işlemin çevresel olumsuz etkileri ile mücadele etmek zorunda kalmakta, değerlendiremediğimiz bu maddeleri satın almak için ülke olarak yine bir servet ödemekteyiz. Bu kısır döngüyü kırmak için az da olsa yürütülen çalışmalar var. Avrupa Birliği standartlarına erişmek şimdilik mümkün olmasa da Türkiye, özellikle geri dönüşüm oranlarını artırmak için son zamanlarda gayret içerisinde. Tabii bu adımlar atılırken de bilimsel çalışmalara dikkat etmek, ortaya çıkan istatistiki verilere bakmak gerekir.
Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği’ne göre belediyeler evsel atıkların bertarafıyla ilgili en uygun teknolojiyi seçmek ve uygulamakla yükümlüdür. Katı atık yönetim sistemi çalışmalarına yön vermesi açısından evsel atıkların miktarının, türünün ve niteliğinin bilinmesi büyük önem arz etmekte. Bu amaçla yaz ve kış aylarında birer kez katı atığın fiziksel analizi yapılarak “Katı Atık Karakterizasyon Çalışması” gerçekleştirilmesi gerekir.
Atık Kâğıt Geridönüşüm Sanayicileri Derneği (AGED) de bu önemli alanda çalışmalar yürüttü. Katı Atık Kirlenmesi Araştırma ve Denetimi Türk Milli Komitesi şemsiyesi altında birçok üniversiteden katı atıklar konusunda çalışan bilim insanları AGED için 2018’de bir araştırma gerçekleştirdi. Ankara, Diyarbakır, Gaziantep ve İzmir illerinde yapılan çalışma daha sonra raporlaştırıldı. Böylece bu dört ilin çöp karakterizasyonu bilimsel olarak ortaya konulmuş oldu.
Türkiye’nin en seçkin üniversitelerinde görev alan akademisyenler, 4 ilde saha çalışmalarından elde ettikleri bulguları öncelikle tablolar ve grafikler halinde görselleştirdi. Arkasından bunların istatiksel analizini gerçekleştirdiler. Her bir kent için ortaya konan rakamların, geri dönüşüm konusunda ne anlam ifade ettiği belirlendi. Arkasından da o kentteki depolama alanına giden geri dönüştürülebilir özellikteki malzemelerin ekonomik karşılığı tespit edildi.
Bu çalışma; atıkların türlerine göre ayrıştırılmasını, dolayısıyla geri dönüştürülebilir atıkların miktarının tespit edilmesini sağladı. Bu rapor, Türkiye’nin aslında birçok atık türünü yeniden kullanabilecek potansiyele sahip olduğunu gösteriyor. Yani çöpe atılan kâğıtlar düzenli şekilde toplanabilirse Türkiye’nin atık kâğıt ithalatına ihtiyacı kalmayacağı bu raporla ortaya çıkmış oldu.
KARAKTERİZASYON SÜRDÜRÜLEBİLİR SİSTEMLER SAĞLAR
9 Eylül Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dekan Yardımcısı Prof. Dr. Görkem Akıncı, AGED tarafından yapılan atık karakterizasyonu araştırmasını yürüten ekipte yer alıyor. Akıncı, atık karakterizasyon çalışması konusunda ilgili kurumlara yol gösterici açıklamalarda bulundu.
Atık karakterizasyonu nedir?
Atık karakterizasyonu ürettiğimiz, yönetmek sorumluluğunda olduğumuz veya işleyeceğimiz atığı tanımak için yapılan bir araştırmadır. Bu araştırma bilimsel esaslara dayalı olarak yürütülür ve bu sebeple elde edilen neticeler sağlıklı ve güvenilirdir.
Elde edilen veriler nerelerde, nasıl kullanılabilir?
Toplam atık miktarımızı ve bu miktarın orta ve uzun vadedeki değişimini bilmek öncelikle yapılacak yatırımların kapasitesinin belirlenmesi ve bu kapasitenin doğru bir şekilde kademeli olarak sağlanabilmesi yönünden önemli. Gelecek yıl günde 500 ton işleme kapasitesine sahip bir tesisi kurmaya ve tesisin kapasitesini ilk beş yılın sonunda 800 tona çıkarmaya bugünden karar verebilirim; kısacası yatırımın ekonomik boyutunu planlama şansına sahip olurum.
Biyobozunur bileşenlerin analizleri de bize bu atıkların kalitesi hakkında önemli bilgiler veriyor. İçinde yeşil atık (biyobozunur) oranı az olan kesimler veya atığın niteliksiz olduğu durumlar için toplanan atığı kompostlamaya veya biyometanizasyona yönlendirmenin yarar değil zarar getireceğini bilebilir, bu atıkların işlenmesi ve bertarafı için farklı yöntemler seçebiliriz. Burada bir parantez açayım; biliyorsunuz Avrupa Birliği tarafından uygulanan “atığın nihai kullanım kriterleri” (end-of-waste criteria) yakın zamanda ülkemizde de uygulanmaya başlanacak, ATY için zaten mevcut bu kriterler. Hem hurda hem biyobozunur atıklar için sınır değerler var, niteliği uygun olmayan atığı istediğiniz yöntemle işlemeniz/dönüştürmeniz ve piyasaya arz etmeniz mümkün olmayacak. Kapsama uygun olarak atığın özelliklerini iyileştirecek ön işlemler uygulamanız veya farklı yöntemlere ve belki de bazı tür atıklar için doğrudan bertarafa yönelmeniz gerekecek.
Derginin bu edisyonu ve yıllık abonelik için lütfen linki tıklayınız:
