POLYESTERİ KABARTMA TOZU İLE AYRIŞTIRMAK!

17 Mayıs 2024

Polyester, her yıl dünya çapında üretilen 60 milyon ton ile dünyada en çok kullanılan ikinci tekstil ürünü. Polyester tekstil atıklarının %85’i çöplüklere atılmakta ya da yakılmakta. Geleneksel geri dönüşüm yöntemleri genellikle plastiği korumaya öncelik vererek pamuk liflerinin kaybına yol açmakta. Bu tür yöntemler genellikle maliyetli ve karmaşık olabilmekte ve metal katalizörlerin kullanımı nedeniyle metal atığı oluşturmakta.

Bunun daha kolay yöntemini araştıran Kopenhag Üniversitesi’nden bir ekip, parçalanmış kumaşları Hartshorn tuzu (kabartma tozu) ve toksik olmayan bir çözücü karışımına koyarak denemeler gerçekleştirdi. Kimya Bölümü’ndeki Jiwoong Lee grubunun doktora öğrencisi ve sonuçta ortaya çıkan çalışmanın ortak yazarı Shriaya Sharma, “Sonuç, plastik ve pamuk liflerinin farklı katmanlar halinde ayrıştı. Bu basit ve uygun maliyetli bir süreç.” diyor.

Sharma çalışmayı şu şekilde özetledi: “Amonyum bikarbonat olarak da adlandırılan hartshorn tuzu amonyak, CO2 ve suyla parçalanır. Amonyak ve CO2 kombinasyonu bir katalizör görevi görerek pamuk liflerini korurken polyesteri parçalayan bir reaksiyonu tetikler. Amonyak tek başına zehirli olsa da CO2 ile birleştiğinde kullanımı güvenlidir. Kullanılan kimyasalların hafif olması nedeniyle pamuk lifleri bozulmadan kalır.”

Diğer ekip üyesi Yang Yang, tekstil endüstrisinin polyester/pamuk gibi karışımlı kumaşları işlemek için acilen daha iyi bir çözüme ihtiyaç duyduğunu söylüyor. Yang, “Şu anda, hem pamuğu hem de plastiği geri dönüştürebilen çok az pratik yöntem var. Yeni keşfettiğimiz teknikle, inanılmaz derecede basit ve çevre dostu bir yaklaşım kullanarak polyesteri monomerlerine depolimerize edebilir ve aynı zamanda yüzlerce gramlık bir ölçekte pamuğu geri kazanabiliriz. Bu iz bırakmayan katalitik metodoloji oyunun kurallarını değiştirebilir.

Yeni geri dönüşüm yöntemi tek başına PET plastiğin yanı sıra PET ve pamuk karışımlı malzemeler üzerinde de çalışıyor.” dedi.

Sadece laboratuvar düzeyinde test edilmiş olsa da, araştırmacılar yöntemi endüstriyel ölçekte test etmek için şirketlerle temas halinde.