Türk Demir Ticareti İçin Zor Bir Dönemdi

29 Şubat 2024
Crane grab scrap

S&P Global Commodity Insights’ın bir parçası olan Platt’ın verilerine göre, Türkiye’den ithal edilen demir hurdası fiyatları temmuz ayı boyunca devam eden düşüşün ardından ağustos ayı başında toparlanmaya başladı ve ay başında nakliye dahil ton başına 377,50 ABD Doları olan fiyatlar, 31 Temmuz’da 350,25 dolara geriledi. Türk üreticiler temmuz ayının büyük bölümünde hem ihracat hem de iç piyasada nihai çelik satamama sıkıntısı yaşadı. Fiyatları düşürme fırsatını değerlendirdiler ve çok seyrek ithalat yaptılar. Platt, Türk üreticilerin yurtiçi satışları desteklemek için stoklarını yenileme ihtiyacı duyduğu 4 Ağustos’ta fiyatların 349,50 dolar ile dip yaptığını belirtiyor. Fiyatlar, fabrikaların stoklarını yenilemesi ve yurtiçi inşaat demiri satışlarının iyileşmesiyle 25 Ağustos’ta dolara yükseldi. Hurda fiyatlarının toparlanmasıyla birlikte, ihraç inşaat demiri ile ithal demir hurdası arasındaki Türkiye’ye özgü fark, iki ay boyunca son iki yılın en düşük seviyesinde seyretti ve 17 Ağustos’ta Mart 2021’den bu yana en dar fark olan 191,50 dolara geriledi. Hurdadan inşaat demirine dönüşüm maliyetlerinin ton başına yaklaşık 200 dolar olduğu göz önüne alındığında, Türk üreticiler küresel piyasalarda rekabet edebilmek için başa baş fiyatlarla inşaat demiri ihraç etmekte zorlandı.

FAİZ ARTIRIMI

24 Ağustos’ta Merkez Bankası Para Politikası Kurulu, haziran ayında %38,2 olan ve temmuz ayında %47,8’e yükselen enflasyona karşı koymak için bir hafta vadeli repo ihale faiz oranını, %17,5’ten %25’e yükseltti. Beklentilerin üzerinde açıklanan faiz artırımı, piyasada belirsizlik yarattı ve yakın vadeli duyarlılığı belirsizleştirdi. S&P Global Commodity Insights Yardımcı Editörü Abdi Salad, bu durumla ilgili olarak, ¨Üreticiler zaten kredi finansmanı konusunda sıkıntı yaşamaktaydı ve faiz oranlarındaki bu artış bunu daha da pahalı hale getirecek. Bu haberin piyasayı nasıl etkileyeceğini söylemek henüz zor.” açıklamasını yaptı.

29 Ağustos itibariyle, Londra Metal Borsası’nda Platts’ın fiziki spot piyasa fiyat değerlendirmesine göre takas edilen Türk demir hurdası türevleri için forward eğrisi Eylül-Kasım dönemi için büyük ölçüde yatay seyrederek tüccarların yakın vadede fiziki hurda fiyatlarına ilişkin belirsizliğini gözler önüne serdi.

ÇELIK RESESYONU

Eurofer’e göre Avrupa çelik piyasası 2023 yılında %3’lük bir düşüşle beklenenden daha derin bir durgunluk yaşayacak. Çelik üreticileri birliği, 2022’den kalan etkenlerin- yüksek enerji fiyatları, üretim maliyetleri, Ukrayna’daki savaş- belirsizliği beslemeye devam ettiğini söylüyor. 2024’te %6,2’lik daha güçlü bir toparlanma öngörülüyor, ancak bunun için genel endüstriyel görünümde daha elverişli koşullar gerekiyor. İthalat ise pazarda %22 ile tarihsel olarak yüksek bir paya sahip olmaya devam etmekte. Eurofer Genel Müdürü Axel Eggert, “AB, çeliğin kilit rol oynadığı karbonsuzlaştırma, döngüsellik ve stratejik özerklik hedeflerine ulaşmak için kritik bir dönemeçte bulunuyor.” dedi. Bu nedenle Avrupa yeşil çeliğinin desteklenmesi, AB’de yenilenebilir enerji, hidrojen ve temiz ekonominin benimsenmesi için çok önemli.

Bu arada Reuters, ArcelorMittal’in US Steel için talipler arasına katıldığını bildirdi. Ajans, “ArcelorMittal’in teklif vermesi halinde, Cleveland-Cliffs ve Esmark’ın 7 milyar ABD Dolarını aşan rakip tekliflerinin ardından US Steel için halihazırda devam etmekte olan teklif savaşının kızışması söz konusu olabilir.” dedi. “Bu birleşme, ArcelorMittal’in diğer pazarlara odaklanmak için 2020 yılında faaliyetlerinin çoğunu 1,4 milyar dolar karşılığında Cleveland-Cliffs’e satmasının ardından üretim üssü olarak ABD’den geri çekilmesini tersine çevirecektir. 29 Ocak’ta US Steel hissedarlara gönderdiği mektupta, yöneticilerin ‘birden fazla, güvenilir teklif sahibini’ incelediklerini belirtti.

KORUMALAR

Ağustos ayı sonunda ABD Ticaret Bakanlığı, Türkiye’den karbon ve alaşımlı çelik filmaşine yönelik telafi edici vergi kararına ilişkin nihai incelemesinin sonuçlarını açıkladı. Bakanlık, kararın iptal edilmesinin sübvansiyonların devam etmesine veya tekrarlanmasına yol açabileceğine karar verdi. Bakanlık nihai oranların Habaş için %3.88, İÇDAŞ için %3.81 ve diğer tüm Türk şirketleri için %3.85 olmasına karar verdi.

Bu arada Steel Orbis’e göre ağustos ayında Kırgızistan, Avrasya Ekonomik Birliği gümrük bölgesi dışındaki yerlere demirli metal ve hurda ihracatı yasağını altı ay daha uzattı. Yasaktan etkilenen ülkeler arasında Ermenistan, Belarus, Kazakistan ve Rusya bulunuyor. Hükümet bu tedbirin ülkenin kaynaklarını korumak ve iç piyasada istikrarı sağlamak amacıyla alındığını açıkladı.

ÇIKIŞ VERİLERİ

Temmuz ayında dünya çapında ham çelik üretimi, Temmuz 2022’ye kıyasla % 6’lık bir artışla 158.5 milyon ton (Mt) olarak gerçekleşti. Bu rakam, Dünya Çelik Birliği’ne (world-steel) rapor veren 63 ülkeden elde edilen en son aylık toplamdır. İlk 10 ülke arasında, Çin Temmuz 2023’te bir önceki yıla göre %11,5 artışla 90,8 Mt üretirken, Hindistan da %14,3 artışla 11,5 Mt Japonya %0,9 artışla 7,4 Mt; ABD 6,9 Mt (+%0,5); Rusya 6,3 Mt (+%5,0); Güney Kore 5,7 Mt (-%9,0); Almanya 3,3 Mt (-%9,0) üretti. 9; Amerika Birleşik Devletleri 6,9 Mt (+%0,5); Rusya 6,3 Mt (+%5,8); Güney Kore 5,7 Mt (-%9,0); Almanya 3,0 Mt (-%0,5); Türkiye 2,9 Mt (+%6,4); Brezilya 2,7 Mt (-%4,7) ve İran 2,0 Mt (-%1,5) üretti. Haziran ayı toplamı, Haziran 2022’ye kıyasla %0,1 düşüşle 158,8 milyon ton (Mt) oldu.

PAZARDA YAVAŞLAMA VAR

Uluslararası İnşaat Demiri İhracatçıları ve Üreticileri Birliği (Irepas) göre, küresel uzun çelik ürünleri pazarı giderek yavaşlıyor ve üreticiler üzerinde baskı oluşturuyor. Birlik, başta Cezayir, Mısır, BAE ve Suudi Arabistan olmak üzere yeni ihracatçıların pazarda ‘çok agresif’ tekliflerle rekabet ettiğini belirtiyor. Irepas’ın son kısa vadeli görünümü şu sonuca varıyor: ¨Önümüzdeki çeyrek için görünüm, demirli hurda tedarikçileri hariç, çoğunlukla istikrarsız ve memnun edici değil. ABD’deki işler, yavaş talep ve arz nedeniyle durgun görünüyor¨ Irepas, yassı çelik fiyatlarının hala baskı altında olduğunu ve yassı çeliklerin çoğunlukla yerel kaynaklardan tedarik edildiğini de sözlerine ekliyor. Demir hurdasına ilişkin Avrupa talebinin önümüzdeki çeyrekte daralması bekleniyor. Hurda talebi yavaşlıyor olsa da hurda tüccarları için nakit girişi azalıyor. Tedarik düşük ve bu durum geri dönüşümcüler üzerinde depolarına ve öğütücülere malzeme ulaştırma konusunda baskı oluşturuyor. Hurda fiyatları, tedarikçilerin çok daha organize olması nedeniyle hâlâ güçlü seyrediyor.

ÇİN KARBONU

Piyasadaki uzmanlara göre, Çin’in çelik endüstrisi 2025 yılına kadar ulusal karbon rejimine dahil edilebilir. Çin’de karbon ticareti iki yıldır uygulanıyor ancak şu anda sadece yerel enerji sektörünü kapsıyor. Çelik endüstrisi Çin’in karbon emisyonlarının yaklaşık %15’ini oluşturuyor. Kendisini Çin’in çevre sorunlarına ilişkin ortak bir anlayışı teşvik etmeye adanmış bağımsız, kâr amacı gütmeyen bir kuruluş olarak tanımlayan China Dialogue (Çin Diyaloğu), planın istikrarlı bir genişleme olduğunu söylüyor.

Yazarlar, AB’nin bazı ithal emisyon yoğun ürünlere karbon vergisi getirmeyi planlayan Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizmasının (CBAM), Çinli çelik üreticilerinin AB’ye ihracat yaparken karşılaşacakları ekstra maliyetler konusunda giderek daha fazla endişe duymalarına yol açtığına işaret ediyor. İç karbon piyasasının çeliği de kapsayacak şekilde genişletilmesinin uyum sağlamaya yardımcı olacağını söylüyorlar.

Çin Diyaloğu, “Son yıllarda devlet dairelerinin izlediği yöne ve sektör uzmanlarının görüşlerine bakılırsa, çelik endüstrisinde karbon tahsisatlarının tahsis edilmesine yönelik uygulama programının 14. Beş Yıllık Plan döneminin (2021-2025) sonuna doğru tamamlanması bekleniyor.” diyor. CBAM’ın yürürlüğe girmesinin Çin’in çelik ihracatı üzerinde net bir etkisi olacak ve dahası sektörün ulusal karbon piyasasına entegrasyonunu hızlandırarak yerel karbon fiyatlandırmasının eksikliğinden kaynaklanan ek karbon maliyetlerinden kaçınmasını sağlayabilir.

BALTIMORE SATIŞI

Sims Metals, ABD’nin kuzey doğusundaki en büyük metal geri dönüşüm şirketlerinden biri olan Baltimore Scrap’i satın aldı. Toplam satın alma paketi 177 milyon dolar olarak belirlendi. Baltimore Scrap’in Maryland, Virginia, Pennsylvania, New York ve Now Jersey’de yılda yaklaşık 600.000 ton satış hacmine sahip 17 tesisi bulunmakta. Faaliyetleri arasında dört öğütücü ve kapsamlı demiryolu, mavna ve liman altyapısı bulunuyor. Sims, işletmenin hem büyüyen iç pazarlara hem de ihracata yakınlığı ile iyi bir konumda olduğunu söylüyor.

EAF ÇELİK SEKTÖRÜ YENİ ‘TEK’ EMİSYON STANDARDINI DESTEKLİYOR

Küresel Çelik İklim Konseyi (GSCC), çelik ürünleriyle ilişkili gerçek karbon emisyonlarını karşılaştırmak için uluslararası bir standart yayınladı. Bu standart, küresel bazda tüm çelik üreticilerine eşit şekilde uygulanacak, teknolojiden muaf tek bir protokol sunuyor.

Kâr amacı gütmeyen GSCC, çelik için böyle bir uluslararası standardı savunan birkaç grup ve şirketten birisi. ResponsibleSteel gibi alternatif öneriler, geleneksel üretim süreçlerinden elde edilen çelik için bir ölçek ve döngüsel süreçler kullanan çelik için başka bir standart anlamına gelen değişken ölçekli bir yapıya sahip.

Nucor Başkan Yardımcısı ve GSCC’nin Başkanı Greg Murphy, “İkili bir standart oluşturmak, yüksek karbon emisyonlu çeliğe düşük karbonlu çeliğe göre öncelik verilmesini sağlayacaktır.” diyor.

Steel Dynamics Başkanı Phil Bell nisan ayında Fastmarkets’a şunları söylemişti: ¨Değişken ölçek, üretim yoluna bağlı olarak çelik ürünlerinde daha yüksek bir eşik değerine izin verdiği için yeşil aklamadır. Başka bir deyişle, bir entegre veya yüksek fırın çelik üreticisi, bir EAF üreticisi ile aynı çelik ürünü üretebilir, ancak yine de dokuz kat daha yüksek karbon içeriğine sahip olacaktır.¨ ISRI Başkanı Robin Wiener şunları ekledi: ¨Çelik İklim Standardı, çelik üreticileri arasındaki oyun alanını eşitlemek için doğru bir yaklaşımdır ve aynı zamanda geri dönüştürülmüş çeliğin önümüzdeki on yıllarda karbonsuzlaştırma hedeflerine ulaşmak için oynadığı kilit rolü de kabul etmektedir¨