Sokak Toplayıcılarının Rolü Netleştirilmeli

9 Ocak 2021

Türkiye’nin en yeşil şehri olarak bilinen Bursa’da yürütülen sıfır atık uygulamaları ile geri dönüşüm oranlarının artırılması hedefleniyor. Atık yönetimi konusunda şehirdeki çalışmalarını anlatan Bursa Büyükşehir Belediye Başkanı Alinur Aktaş, neler yapılabileceğine ilişkin de öneriler getirdi.


Alinur Aktaş-Bursa Büyükşehir Belediye Başkanı

Bursa’da yürütülen geri dönüşüm ve sıfır atık çalışmalarından bahsedebilir misiniz? Önceki dönemlere kıyasla atık üretimi, atık toplama, geri dönüşüm oranlarında ne gibi değişiklikler oldu?

Bursa sürekli gelişen ve büyüyen bir kent, atık oluşumu da nüfusa bağlı olarak her yıl artış göstermektedir. Örneğin; büyükşehir sınırlarının il sınırları olmasıyla birlikte 2015 yılı atık verileri ile 2019 yılı atık verilerini karşılaştırdığımızda, evsel nitelikli atıkların miktarının 2.300 ton/günden 2.500 ton/gün’e çıktığını görüyoruz. Bursa’da oturan her vatandaşımız günlük ortalama 1 kg evsel atık oluşturuyor. Evsel atıkların içerisinde yaklaşık %20’lik bir oranı kâğıt, karton, metal, cam ve plastik olan ambalaj atıkları oluşturuyor. Bu kapsamda kaynakta ayrıştırma çok önemli. Çevre ve Şehircilik Bakanlığımızın öncülüğünde uygulanan Sıfır Atık Projesi de bu anlamda çok önemli. Atık yönetimi süreci kentlerde büyükşehir ve ilçe belediyelerin sorumluluğunda yürütülmektedir. Mevzuatlar gereği ilçe belediyeler evsel atıkların toplanması ve aktarma istasyonlarına kadar taşınmasından, büyükşehir belediyesi ise atıkların enerji ve ham madde olarak geri kazanımı ve bertarafından sorumludur. Ambalaj atıklarının yönetimi ve sıfır atık yönetim sisteminin kurulması sorumluluğu da ilçe belediyelerimizdedir. Büyükşehir Belediyesi olarak bizlerin koordinasyon görevi ve kendi binalarımızda sıfır atık altyapısını kurmak gibi bir görevimiz bulunmaktadır. Bu kapsamda yeni belediye binamızda bu altyapıyı kurduk ve Sıfır Atık Belgesi almaya hak kazandık.

Depolama alanlarınızın ne kadarı vahşi, ne kadarı düzenli?

Bursa genelinde oluşan evsel atıkların %96’sı düzenli depolama sahalarında bertaraf ediliyor. Sadece dağ bölgesi atıkları yani yaklaşık %4’lük bir kısım vahşi depolanıyor. Dağ bölgesi için de çalışmalarımız devam ediyor. Aktarma istasyonları yapıyoruz, bu sene sonuna kadar bitirmeyi hedefliyoruz. Daha sonrasında dağ bölgesi atıklarımız da düzenli depolama tesislerimizde bertaraf edilecek.

Türkiye’deki atıkların %87si belediye atığı. Bunun %11’i geri dönüştürülüyor. Bakanlık, dönüşümün %35’e çıkarılmasını hedefliyor. Sizin depolama / dönüştürme için koyduğunuz hedef nedir?

Ülkemizde son yıllarda atık yönetimi konusunda önemli adımlar atıldı. Bu kapsamda Bakanlığımızın da belirlediği en az miktarda atığın depolanması stratejisi doğrultusunda, belediyelerimiz çeşitli adımlar atıyorlar. Sizin de belirttiğiniz gibi, bu kapsamda atıklar düzenli depolama sahalarına gönderilmeden önce fiziksel, biyolojik çeşitli proseslerden geçirildikten sonra enerji ve hammadde eldesi sağlanıyor. Bursa ölçeğinde bizler de bu doğrultuda çalışmalarımızı yürütüyoruz. Mevcut durumda belediye atıklarımızı düzenli depolama sahalarında gömerek bertaraf ediyoruz ancak entegre tesis yatırımları için çalışmalarımız da devam ediyor. Kentin doğu bölgesiyle ilgili yeni yatırım süreci başladı, ilk aşamasının yıl sonu; tümünün önümüzdeki yıl sonunda bitirilmesi hedefleniyor. Batı bölgesi için de çalışmalarımız devam ediyor. Projelerimiz tamamlandığında atık geri kazanım oranımızın %50 olmasını bekliyoruz. Mevcut durumda düzenli depolama sahalarımızda da enerji eldesi söz konusu. Her iki sahamızda toplamda 12 mwh enerji elde ederek ekonomiye katkıda bulunuyoruz.

Geri dönüşüm ve sıfır atık çalışmaları için hedefleriniz, taahhütleriniz nelerdir? Şimdiye dek hangi adımları attınız?

Bursa’da ambalaj atıklarının geri dönüşümü ve ilçelerde sıfır atık altyapısının kurulması sorumluluğu, ilçe belediyelerinde olup bizler büyükşehir belediyesi olarak ilçelerle koordinasyon ve destek noktasında görev alıyoruz. Ancak Sıfır Atık Projesi’ni sadece ambalaj atığı geri dönüşümü olarak düşünmüyoruz. Bu kapsamda sorumluluklarımız çerçevesinde düzenli depolama sahalarımıza gelen karışık belediye atıklarının enerji ve hammadde geri kazanımında değerlendirilmesine yönelik çalışmalar yürütüyoruz. Bu kapsamda karışık belediye atıklarını değerlendirerek depolanacak atık miktarını %50 azaltmak gibi bir he- defimiz var.

Büyükşehir Belediyesi olarak sıfır atık altyapısını kendi binalarımızda oluşturuyoruz. Yeni belediye binamızda bu kapsamda gerekli çalışmalar tamamlandı. Sıfır atık konusunda Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünden ‘Sıfır Atık Belgesi’ aldık. Bu kapsamda 2019 yılı başından bugüne kadar 13 ton kağıdın geri dönüşümü sağlandı ve böylelikle 216 ağaç kesilmekten kurtuldu. Tasarrufun yanısıra önemli bir çevre projesi olan Sıfır Atık ile yine belediye binasından 9 ton plastiğin dönüşümü ile 24 bin 445 litre petrol kazanımı sağlandı. Proje kapsamında 3 ton camın geri dönüşümüyle 4 ton ham madde kazanımı, 356 metreküp su tasarrufu ve 108 bin 346 kilovat enerji tasarrufu sağlanmış oldu.