Geri Dönüşüm Sektörünün Temsil Edildiği Kurumsal Bir Yapı Oluştu

Atık Kağıt Geri Dönüşüm Sanayicileri Derneği (AGED) Başkanı Mustafa Saral

Atık Kağıt Geri Dönüşüm Sanayicileri Derneği (AGED) Başkanı Mustafa Saral, kağıt üretimi için en büyük sıkıntının ham madde olduğunu söyledi. Ham madde ithalatına getirilen kotadan dolayı sektörün yaşadığı soruna dikkat çekti.

TOBB Atık ve Geri Dönüşüm Sanayii Meclisi başkan yardımcılığı ve Meclise bağlı çalışan Kağıt Komitesi Başkanlığı görevlerini yürüten Mustafa Saral, Meclisin fonksiyonları hakkında dergimize açıklamalarda bulundu. Saral, “Geri dönüşüm sektörünün temsil edildiği kurumsal bir yapı oluştu. Burası kağıt, cam, plastik, tekstil ve diğer tüm geri dönüşüm sektörünün sorunlarının dile getirileceği bir merci olacak. Çok önemli faydalar sağlayacağını öngörüyoruz. Kurumsal bir yapı olarak devletin muhatabı olacak. Şimdiye kadar böyle bir yapının eksikliğini yaşadık.” dedi.

Meclisin kurulmasından sonra her sektöre ilişkin çalışma grupları oluşturulduğunu anlatan Saral, bu grupların sektörlerine ilişkin sorun ve taleplerini yönetime sunacağını, yönetimin de TOBB üzerinden ilgili bakanlıklara bir rapor sunabileceğini dile getirdi.

AGED Başkanı, “Kağıt sektörüne ilişkin bir meclis TOBB’da vardı. Yeni Meclis de tamamen geri dönüşüm sektörüyle ilgili olacak. Ülkemizde kullanılan kağıtların bir kısmı çöp sahalarına gömülüyor. Bunların geri kazanılıp ekonomiye kazandırılması büyük önem taşıyor. Sıfır Atık Yasası, evlerden ve iş yerlerinden toplanacak kağıt, plastik vb atıkların geri dönüşümle ekonomiye kazandırılmasını sağlayacak. Yasanın uygulanması konusundaki taleplerimizi Meclis vasıtasıyla dile getireceğiz.” dedi.

Meclis’in Önünde Çözmesi Gereken İlk Sorun Nedir?

Atık ve Geri Dönüşüm Sanayii Meclisi’nin ilk gündeminin atık ham madde ithalatına getirilen kota olduğunu söyleyen Mustafa Saral şu açıklamaları yaptı: “Kağıt sektörü yeni yatırım ve kapasite artışlarıyla sürekli büyüyen dinamik bir sektör. Bu yıl devreye girecek yatırımlarla kağıt sanayiinin üretim kapasitesi 5 milyon tonun üzerine çıkacak. Ülke içerisinde geri kazanılan kağıt tonajı 3 milyon ton. Dolayısıyla, sektörün yüksek miktarda ham madde ihtiyacı var. Yeterli ham madde ülkemizde yok, toplanan da bize yetmiyor. Geri dönüşümlük kağıt (paper for recycling) ithalatı farklı sebeplerle sınırlandı. Kağıt fabrikaları ancak üretim kapasitelerinin yarısı kadar ham madde ithal edebiliyor bugün. Öte yandan geri dönüşümlük kağıt ihracatı serbest. İhracatı serbest olan bir ürünün ithalatının sınırlı olması serbest piyasa kurallarına da aykırı. Hepsinden öte, bu sınırlama kağıt sanayiinin büyümesinin önündeki en büyük engel.

Bizler, dünya kağıt piyasası ile entegre çalışan ve uluslararası piyasalarda muadilimiz olan kuruluşlarla rekabet eden sanayicileriz. Dünyanın neresinde olursa olsun ham maddemizi alıp onu mamul haline getirerek dünyaya satmak yani katma değer üretip ihracat yapmak istiyoruz. Ancak, ihtiyacımız kadar ham madde ithal edemeyeceğiz. Yurt içinde topladığımız atık kağıt ihtiyacımızı karşılamıyor. 2020’de geri dönüşümlük kağıt ithalat miktarımız 1,5 milyon tondu. İçeride kağıt toplama miktarımız artsa bile bizim ithalat yapmaya ihtiyacımız var. Bizim talebimiz ham madde ithalat kotasının tamamen kaldırılmasıdır. Ya da geçici bir rahatlama getirmesi adına ham madde ithalatına getirilen yüzde 50 kota sınırlamasının tek tek firmalara değil sektörün bütününe verilmesidir. Söz konusu sınırlama bize ekstra maliyetler getiriyor. Kağıt sanayii, bugün yaklaşık 25 fabrika yüzde 100 kapasite ile çalışan, kayıp kaçağı olmayan, her sene üretimi artan ve en önemlisi kolay takip edilebilen dev bir sektör.

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı (ÇŞB), Sıfır Atık Yasası kapsamında GEKAP (Geri Kazanım Katılım Payı) diye bir geri kazanım ve atık yönetimi finansman sistemi kurdu. Atıkları toplamak için ürünleri piyasaya sürenlerden bir bedel alınıyor. Bakanlık GEKAP ile finansal alt yapısını kurduktan sonra şimdi de Çevre Ajansı vasıtasıyla toplama ve atık yönetim modelini kökten değiştirecek. Bizler GEKAP gelirlerinden pay alacak Çevre Ajansı’nın evlerden dönüşebilen atıkların toplanması konusunda etkin çalışmalar yapacağından eminiz. Kurulması ve yerleşmesi için yıllarca çalışılan mevcut toplama firmalarının desteklenmesi ve denetlenmesi sağlanarak sistemde kalmaları sağlanmalıdır. Yetkilendirilmiş kuruluşlar vasıtasıyla sistem denetlenmeli ve raporları ÇŞB’nin ilgili birimleriyle paylaşılmalı, böylece bir kontrol ve raporlama sistemi kurulmalıdır. Öngörülen yeni sistemin baş aktörleri olan belediyeler GEKAP’tan ödenek almalı ve bunun büyük kısmını toplama faaliyetlerini sübvanse etmek için konuttan toplama yapan toplama firmasına aktarmalıdır. Sistem belediye olmadan yürümez.

Bütün atıkların aslında değerlendirilmesi gerektiğini öngören sıfır atık ekonomisi, istihdamın artmasına da büyük katkı sağlayacaktır. Bu sektör, çalışamayan, iş bulamayan gençlerimize iş kapısı olacak. Geri kazanım konusunda toplumun bilincini artırıp desteğini de almayı hedeflemeliyiz. Evdeki herkese bu konuda görev düşüyor aslında. Çünkü toplanamayan geri dönüşümlük atıkların büyük bölümü evlerde bulunuyor. Çöpe atılan ambalajlar organik atıklarla karışarak kullanılamaz hale geliyor. Bu kayıpları geri dönüşüm sistemine kazandırmak ve dünyaya, yaşadığımız çevreye iyilik yapmak hepimizin elinde.”

TOBB Atık ve Geri Dönüşüm Sanayii Meclisi, Geri Dönüşüm Sektörüne Nasıl Bir Katkı Sağlayacak?

Saral, artık kurumsal bir temsil hakkına kavuştuklarını açıklayarak, belirledikleri sorun ve taleplerine ilişkin daha kolay hareket edebileceklerine işaret etti. Saral, “Bu Mecliste geri dönüşümle ilgili faaliyet yürüten herkes temsil ediliyor. Böylece herkesi temsil eden bir rapor sunulduğunda tüm sistemin sorunları konuşulmuş olacak. Bu meclis faydalı olacaktır. Kısa vadede bir beklentimiz yok. Ama birkaç yıl sonra başka neticeler çıkacaktır. Ülkede çöpe giden ürünün toplanması ve ekonomiye kazandırılması için çalışacağız. Ülkemizde 1 yılda çıkan 34 milyon ton çöpün içerisinde geri dönüşebilir atık miktarı yüzde 20. Bunlar ekonomiye kazandırılırsa gençlerimiz daha çok iş bulacak demektir. Atıkların toplanması ve ekonomiye kazandırılması konusunda toplumun özellikle de annelerin destek vermesi gerekir. Bu da çocuklarının iş bulmasına katkı sağlayacaktır. Çevremizin, atmosferimizin temiz olmasını istiyorsak hep birlikte katkı sunmak zorundayız. Geri dönüştürülecek ürünü ekonomiye kazandırdığımızda birçok alanda avantaj sağlamış oluruz.” dedi.