ORTA DOĞU’NUN YENİ GÖZDESİ: ÇÖPTEN ENERJİ

12 Temmuz 2019

2019 yılını atıkla başa çıkma konusunda bir dönüm noktası yapmak isteyen Orta Doğu ülkeleri için şimdiki hedef; çöpten enerji üretimi. Körfez ülkeleri gittikçe artan atıklarıyla baş ederken bir yandan da enerji elde etmeyi hedefliyor.

Küresel şehirlerin en büyük iki problemi çöp ve enerji… Toplanamayan ve yeniden geri kazanılamayan atıklar şehirlere çevresel sorunların yanı sıra atık maliyeti de ortaya çıkartıyor. Bu nedenle dünyanın gelişmiş ülkeleri çöplerini toplayarak enerji sorununa da çözüm bulma yoluna gitmiş durumdalar. Avrupa’nın gelişmiş şehirlerinde kentlilerin çöpleri, şehrin enerjisini karşılamak için kullanılıyor. Hatta bu amaçla atık ithal eden şehirler bile oluşmaya başladı. Peki dünyanın petrol ve gaz zengini Orta Doğu ülkeleri bu konuda neler yapıyor? Malum geniş doğal gaz yatakları ve yüksek petrol rezervleri açısından enerji sorunlarının olmaması gerekiyor. O vakit çöpten enerji üretmeye de ihtiyaçları kalmıyor. Hakikaten durum böyle mi? Dünyadaki genel trendin dışında mı kalıyorlar?

ÇEVRE KONUSUNDA SABIKALILAR

Orta Doğu hem ekonomik hem de çevresel problem arz eden atık üretiminde eskiden beri sabıkalı. Hızla büyüyen şehirler ve artan nüfus karşısında Orta Doğu şehirlerinin bir yandan hayli yüksek miktarda ortaya çıkardığı atıkla baş ederken bir yandan da enerji ihtiyacını karşılaması gerekiyor. Fosil yakıtlar açısından zengin olsa da, küresel baskılar, çevresel trendler ve gelişmiş ülkelerin politikaları nedeniyle değişim zorunlu hale geliyor. Hal böyle olunca 2019 yılını atıkla başa çıkma konusunda bir dönüm noktası yapmak isteyen Orta Doğu ülkeleri için şimdi ki hedef çöpten enerji üretimi. Çöpten enerji üretmek için Birleşik Arap Emirlikleri bir hayli yol almış durumda. Onu Kuveyt, Bahreyn ve Umman takip ediyor. Suudi Arabistan’ın hedefi ise 2030’da tüm çöplerini enerjiye dönüştürmek. Peki ülkeler hangi aşamada, bu konuda ne kadar yol aldılar? İşte bir taşla iki kuş vurmak isteyen Orta Doğu ülkelerinin dönem sonu karnesi.0

BİRLEŞİK ARAP EMİRLİKLERİ

Mayıs 2018’de 2021 yılına kadar katı atıkların yüzde 75’inin geri dönüştürülmesi hedefiyle bir yasa geçirildi. Diğer bir gaye ise 2020’den itibaren atık sahalarına hiç çöp göndermemek. Ortalama bir BAE vatandaşının günlük bir Avrupalı’dan iki kat daha fazla yani yaklaşık 2.7 kg çöp ürettiği göz önünde bulundurulunca, bu hedefler oldukça iddialı. Ancak BAE çöpten enerji üretimi konusunda 5 mega projeyle bölgenin lokomotifi konumunda. 2021 başlarında faaliyete geçmesi planlanan 30MW’lik Sharjah Çöpten Enerji Santrali ihalesini Fransız CNIM kazandı. Günlük 900 ton çöp işleme kapasiteli olacak olan santral her yıl atık sahalarından 300 bin ton çöp çekecek.

Sharjah’da 80 MW kapasiteli ikinci bir santral daha yapım aşamasında. Abu Dabi Ulusal Enerji Şirketi (Taga) 100 MW kapasiteyle dünyanın en büyük çöpten enerji üreten santrallerinden birini kurmayı planlıyor. Dubai’nin 545 milyon dolarlık çöpten enerji santrali Al Warsan, ilk etapta 60 MW’lık kapasiteyle 2020 başlarında faaliyete geçecek. Pilot proje olan 2 MW’lık Ras Al Kaimah şu an faaliyette.

SUUDİ ARABİSTAN

Suudi Arabistan’da şu an faal bir çöpten enerji üretimi olmasa da ülke atağa kalkarak 2030’dan önce tüm hedeflerine ulaşma gayretinde. Somut adımlardan biri olarak geçtiğimiz aralık ayında Sadara Kimya Şirketi, Paris merkezli Veolia Orta Doğu ile PlasChem Sanayi bölgesinde bir santral kurmak için anlaşma imzaladı. Santralin kapasitesi henüz bilinmese de Suudilerin konuyla ilgili gayretinin açık bir göstergesi. Suudi Arabistan İngiltere merkezli Ocean Polimer Limited Şirketi’yle de çöpten enerji üretimini de içeren bir mutabakat imzaladı.

UMMAN

Umman’da ilk çöpten enerji santrali için fizibilite çalışmaları tamamlanırken ihale süreci de başladı. Tahminler ülkenin 50 MW’la sektöre hızlı bir giriş yapacağı yönünde. Bir başka plan ise çöpten enerji, enerjiden su üreten santral. 750 milyon dolarlık bir projeyle, günlük 2200 ton katı atıktan enerji üretilirken bu sayede saatte yaklaşık 15 bin metre küp deniz suyu tuzdan arındırılacak.

BAHREYN

Temmuz ayı itibariyle Bahreyn hükümetinin ilk pilot proje için fizibilite calışmalarını tamamlaması bekleniyor. Bahsi geçen projeye göre 25 MW’lık tesiste günlük 1000 ton katı atık işlenebilecek.

KUVEYT

Uzun bir ihale sürecinin ardından 782 milyon dolarlık Kabd çöpten enerji santralinin inşaatına başlandı. Tamamlandığında bu tesis Kuveyt’te bir yıl boyunca üretilen katı atığın yarısını tek başına işleyerek 100 MW’a kadar temiz enerji üretebilecek. Orta Doğu’da enerjinin genelde fosil yakıtlardan elde edildiği malumun ilanı. Ama aşağıda verdiğimiz grafik yenilenebilir enerjilere yapılan yatırımın gün geçtikçe arttığını gösteriyor. 2008 ve 2015 yılları arasında Orta Doğu ve Kuzey Afrika’da en çok güneş enerjisi kaynakları gelişmiş. Fosil yakıtların ortalama büyüme hızı yüzde 6 iken, yenilenebilir kaynakların büyüme hızı yüzde 33. Orta Doğu ülkeleri bu enerji kaynaklarının içerisine şimdi çöpü de alıyorlar.